Rozwód to nie tylko emocjonalne zakończenie związku, ale przede wszystkim skomplikowany proces prawny, który wymaga spełnienia określonych warunków i przygotowania wielu formalności. Dla osób, które stają przed decyzją o rozstaniu, procedura sądowa może wydawać się nieprzejrzysta, pełna nieznanych pojęć i nieoczywistych wymogów. W tym artykule przedstawiamy szczegółowy przewodnik po tym, jak krok po kroku przejść przez rozwód w Polsce – od złożenia pozwu po ogłoszenie wyroku.

Kiedy można złożyć pozew o rozwód?

Zgodnie z polskim prawem, rozwód może zostać orzeczony wyłącznie wtedy, gdy nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Sąd bada, czy ustały trzy podstawowe więzi: duchowa (uczucia), fizyczna (pożycie) i gospodarcza (prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego). Brak jednej z nich nie wystarczy – rozkład musi dotyczyć wszystkich sfer.

Nie wystarczy też chwilowy kryzys czy separacja – rozpad musi być trwały, a powrót do małżeństwa niemożliwy. Jeśli sąd uzna, że istnieje jeszcze szansa na pojednanie, może nawet oddalić pozew.

O tym, jakie dokładnie warunki muszą zostać spełnione, by sąd mógł orzec rozwód, przeczytasz tutaj: https://www.fnagro.pl/prawo-i-dotacje/kiedy-sad-moze-orzec-rozwod/ – to pomocny materiał dla osób stojących przed decyzją o zakończeniu małżeństwa.

Jakie dokumenty są potrzebne, aby złożyć pozew o rozwód?

Podstawowym dokumentem, który rozpoczyna procedurę, jest pozew o rozwód. Musi on spełniać określone wymogi formalne – powinien zawierać:

• dane obu małżonków (adresy, PESEL-e),
• wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy (zazwyczaj sąd okręgowy miejsca ostatniego wspólnego zamieszkania),
• żądanie orzeczenia rozwodu – z winą lub bez,
• uzasadnienie – opis przyczyn rozpadu małżeństwa,
• informacje o dzieciach, jeżeli są wspólne (alimenty, władza rodzicielska, kontakty),
• propozycję podziału majątku – jeżeli strony tego chcą już na etapie rozwodu.

Do pozwu należy dołączyć:

• oryginał aktu małżeństwa,
• odpisy aktów urodzenia wspólnych dzieci,
• ewentualne załączniki: umowy, wydruki korespondencji, opinie psychologiczne,
• dowód uiszczenia opłaty sądowej (600 zł w 2025 roku, chyba że przysługuje zwolnienie).

Wszystkie dokumenty składamy w dwóch egzemplarzach – dla sądu i dla drugiej strony. W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie warto przygotować dowody, które to uzasadnią (np. korespondencja, nagrania, zeznania świadków).

Co dzieje się po złożeniu pozwu?

Po złożeniu pozwu sąd rejestruje sprawę i wysyła odpis pozwu do drugiej strony, która ma prawo wnieść odpowiedź. Jeśli małżonkowie zgadzają się co do rozwodu i jego warunków, sprawa może zakończyć się nawet na jednej rozprawie.

Jeżeli jednak pojawiają się spory – np. o winę, opiekę nad dziećmi, alimenty czy majątek – sprawa może ciągnąć się wiele miesięcy, a nawet lat. W takiej sytuacji sąd może:

• przeprowadzić mediację,
• wezwać świadków,
• zasięgnąć opinii biegłych (np. psychologa dziecięcego),
• wydać zabezpieczenie tymczasowe – np. w kwestii alimentów.

W przypadku dzieci sąd zawsze kieruje się ich dobrem – niezależnie od woli stron. Nawet jeśli rodzice ustalili między sobą warunki opieki, sąd może je zakwestionować, jeśli uzna, że nie leżą w interesie dziecka.

Jak wygląda rozprawa rozwodowa?

Rozprawa rozwodowa odbywa się w sądzie okręgowym, zazwyczaj przy drzwiach zamkniętych. Strony składają wyjaśnienia, odpowiadają na pytania sądu, czasem także przedstawiają dowody. Jeżeli rozwód ma być orzeczony z winą – sąd musi ustalić, kto jest odpowiedzialny za rozkład pożycia.

W trakcie rozprawy mogą zostać przesłuchani świadkowie – znajomi, członkowie rodziny, współpracownicy – oraz powołani biegli. Sprawy z orzeczeniem winy są z reguły bardziej skomplikowane i dłuższe.

Na koniec sąd ogłasza wyrok – rozwód może zostać orzeczony:

• bez orzekania o winie (na zgodny wniosek stron),
• z winą jednego małżonka,
• z winą obu stron.

Wyrok może również zawierać ustalenia dotyczące dzieci, alimentów, kontaktów i władzy rodzicielskiej.

Co dalej po wyroku?

Po ogłoszeniu wyroku strony mają 7 dni na złożenie wniosku o uzasadnienie, a potem 14 dni na apelację. Jeśli żadna ze stron nie wniesie apelacji – wyrok uprawomocnia się.

Od tej chwili małżeństwo jest rozwiązane – można pobrać odpis wyroku z sądu i wystąpić o aktualizację danych w USC. Można też wrócić do poprzedniego nazwiska, jeżeli jeden z małżonków przyjął nazwisko współmałżonka.

Warto pamiętać, że rozwód nie kończy wszystkich spraw – często trzeba jeszcze uporządkować kwestie majątkowe (np. podział mieszkania, kredytów), a także wspólne zobowiązania wobec dzieci.

Podsumowanie: rozwód to proces, który wymaga przygotowania i rozwagi

Rozwód to jedna z trudniejszych decyzji życiowych, ale także formalność, której nie można lekceważyć. Przemyślany pozew, komplet dokumentów, zrozumienie procedur – to wszystko pozwala uniknąć niepotrzebnych emocji i kosztów.

Jeśli stoisz przed taką decyzją, przygotuj się na każdą ewentualność – zarówno emocjonalną, jak i prawną. A przede wszystkim – zadbaj o to, by każda ze stron miała dostęp do rzetelnych informacji i profesjonalnego wsparcia. Rozwód to koniec pewnego etapu, ale też początek nowego – warto, by był możliwie uporządkowany.

Artykuł partnera.